De speakers die je hebt gekocht, klonken weergaloos mooi in de demonstratieruimte van je hifi-zaak. En dan komen ze je huiskamer binnen. En klinkt het toch net even anders dan je had gehoopt. Er is veel galm. Het geluid is wat dunner dan verwacht. En de donkere tonen zijn ronduit wollig. Miskoop? Snel retour doen? Nou… probeer eerst eens te kijken of je je speakers wel goed hebt opgesteld. Want je woonkamer zit net anders in elkaar dan die demonstratieruimte. Het is absoluut nodig om je speakers de meest effectieve plek in de woonkamer te geven. En daar zitten een paar mitsen en maren aan vast.
De juiste afstand
In dit artikel houden we het bij twee speakers. Het is al moeilijk genoeg om die op de juiste plek in je kamer te krijgen. Afstand is bepalend. Zowel de afstand tussen de beide boxen als ook de afstand tussen jou als luisteraar en de speakers. Maak je hiervan een schets, dan krijg je een driehoek met twee boxen en één luisteraar. Dat geeft meteen aan dat het opperste luistergenot zich op één punt bevindt. Als in een kamer veel mensen zitten, heeft dus lang niet iedereen de beste luisterplek. Uitgegaan wordt dan ook van één punt voor optimaal luisteren. Welke afstanden zijn dan nodig:
• afstand tussen luidsprekers minimaal 2, maximaal 4 meter
• afstand tussen luidsprekers en luisteraar 1,5 keer de afstand tussen luidsprekers
• minimale afstand tussen luidsprekers en luisteraar 2 meter
• afstand tussen luidsprekers en achterliggende muur: minimaal 60 cm, liever meer
Waarom de speakers zo ver van de muur moeten? Dat heeft te maken met de ‘lucht’ die de speaker nodig heeft. Zo maak je het stereobeeld dieper en breder. Een stereobeeld is een luisterervaring. Die ontstaat door in de geluidsmix alle te horen instrumenten andere plekken te geven. Zo hoor je bijvoorbeeld een gitaar links en een drumstel rechts. Dat geeft de illusie dat je een echte band in je kamer hebt spelen. Alleen… als je kleine luidsprekers hebt die slechts beperkte basweergave hebben, kun je ze beter wel direct tegen de muur zetten.
De juiste hoogte
Uitgangspunt hier is dat je zittend luistert, op je lievelingsbank of een behaaglijke stoel. Dat betekent dat dan je oren op een bepaalde hoogte van de vloer staan. Je oren dienen voor een optimaal geluid gelijke hoogte te hebben als een van de luidsprekers in je speakers. Die zien er niet allemaal gelijk uit maar meestal vind je wel de volgende luidsprekers boven elkaar:
• woofer – produceert laag geluid, tussen 40 Hz – 400 Hz
• midrange – produceert middentonen, tussen 250 Hz – 2.000 Hz
• tweeter – produceert hoge tonen, tussen 2.000 – 20.000 Hz
Hoe je je speakers ook neerzet, de tweeters moeten ter hoogte van je oren komen. Of je speakers nu op een speakerstandaard staan, een boekenplank of op een speciale voet. Meestal schommelt de hoogte rond de 1 meter. Je wilt voorkomen dat de vloer mee gaat trillen als je de speakers in bedrijf hebt. Daarvoor zijn er speciale spikes en/of rubber dempers als accessoires te koop.
De juiste plaats
Gelukkig is bijna geen enkele woonkamer exact vierkant. Dat zou de geluidsbelevenis namelijk niet ten goede komen. Je krijgt dan te maken met staande geluidsgolven en dat klinkt slecht. Hoogstwaarschijnlijk heeft je kamer een soort rechthoekige vorm. Dat betekent dat je lange wanden hebt en korte. Voor een optimaal geluid kun je het beste je luidsprekers tegen de korte wand zetten. Ze spelen dan dus in de lengterichting. Zorg er wel voor dat tussen jou en de speakers geen grote dingen staan. Zeker geen eettafel! Die reflecteert het geluid namelijk. Kan het niet anders, leg dan een groot kleed op de tafel. Dat werkt reflectie in elk geval een beetje tegen.
De juiste stand
Omdat de beste luisterplek in de genoemde driehoek in de punt van die driehoek is, dienen de speakers niet geheel recht te staan. Ze moeten als het ware een beetje naar jou toegedraaid. Dit heet ‘indraaihoek’. Het gaat om slechts een kleine indraaihoek, bijvoorbeeld 20 graden. Beide speakers moeten met eenzelfde indraaihoek worden geplaatst. Anders verstoor je het stereobeeld enorm. Experimenteer een beetje met de indraaihoek. Net twee of drie graden meer kan namelijk het stereobeeld nog scherper aftekenen. Het is maar net welk geluid je verkiest.
De juiste muur
De muur achter de speakers dient zo weinig mogelijk het geluid te reflecteren. Die moet eerder absorberen. Dit voorkomt dat je weinig hoge geluiden hoort en dat vocalen suf klinken. Een korrelige muur, eentje met structuur, is het beste. Heb je een inrichting in industriële stijl? Dan is zo’n bakstenen muur perfect!
